Geen recht op werk en/of loon zolang werknemer weigert om mondkapje te dragen

Op 13 januari 2021 heeft de kantonrechter Utrecht geoordeeld (klik hier) dat zolang een werknemer weigert om een mondkapje te dragen hij niet op het werk mag verschijnen en ook geen recht heeft op loon. Het betrof een chauffeur van een banketbakkerij die tussen de verschillende vestigingen van de werkgever heen en weer reed.

De kantonrechter oordeelde dat een werkgever op basis van zijn wettelijke instructierecht – op grond waarvan een werknemer zich moet houden aan eenzijdige[1] voorschriften die de werkgever opstelt – het recht heeft om de instructie tot het dragen van een mondkapje op te leggen. Een mondkapje is namelijk een maatschappelijk aanvaard middel. En ook al bestaat over de effectiviteit ervan bij de verspreiding/voorkoming van besmetting met het Corona-virus discussie; de rechter gaat ervan uit dat het dragen van een mondkapje aan de veiligheid en gezondheid kan bijdragen.

Een werkgever heeft de verplichting om te zorgen voor een gezonde en veilige werkomgeving voor haar personeel. Dit betekent dat zij gehouden is om datgene te doen wat nodig is en wat binnen haar macht ligt om besmetting van haar werknemers op de werkvloer te voorkomen. Daarnaast heeft de werkgever een bedrijfsbelang om te voorkomen dat personeel ziek wordt. Dit omdat in geval van ziekte of quarantaine het loon van de afwezige werknemer moet worden doorbetaald en tevens door afwezigheid van personeel het werk niet of moeilijker kan worden uitgevoerd.

Daarom mag een werkgever een verplichting tot het dragen van een mondkapje opleggen. Zelfs als daarmee inbreuk wordt gemaakt op de persoonlijke levenssfeer van de werknemer omdat het dragen van een mondkapje bijvoorbeeld hinder of ongemak kan opleveren. Een dergelijke inbreuk is gerechtvaardigd omdat de instructie een legitiem doel betreft en zij ook een geschikt middel is om dat doel te bereiken.

Bij het opleggen van de instructie tot het dragen van een mondkapje hoefde de werkgever volgens de kantonrechter geen onderscheid te maken tussen verschillende functies. De mondkapjesmaatregel kan immers alleen maar effectief zijn als iedereen binnen het bedrijf zich eraan houdt. Het feit dat de chauffeur een groot deel van zijn tijd alleen in zijn transportbus zit en maar weinig aanwezig is binnen de vestigingen van de werkgever doet daar niet aan af. Een werkgever heeft belang om ten aanzien van de instructie één lijn te trekken binnen haar onderneming. De werknemer maakt voorts deel uit van een werkgemeenschap en is niet een solitaire werknemer die volledig zijn eigen plan mag trekken.

In het specifieke geval van de werknemer gold verder nog dat hij gedurende 80-90% van zijn werktijd al was ontheven van de verplichting tot het dragen van een mondkapje omdat hij dan alleen in zijn transportbus reed. De inbreuk op zijn persoonlijke levenssfeer was daarmee zeer beperkt (veel beperkter dan bij andere werknemers van werkgever). Bovendien bleek niet van medische of psychologische beperkingen bij de werknemer op grond waarvan hij het mondkapje niet zou kunnen dragen.

De rechter oordeelde gelet op al het voorgaande dat de werkgever in redelijkheid de instructie tot het dragen van een mondkapje aan haar werknemers heeft mogen geven. En dat (ook) de chauffeur gehouden was om deze instructie op te volgen. Eerst wanneer hij zich onvoorwaardelijk bereid zou verklaren om het mondkapje te dragen hoefde hij pas weer toegelaten te worden tot het werk en zou hij recht hebben op loon.

NB: als het gaat om loonopschorting (en niet loonstopzetting) geldt dat de werknemer bij werkhervatting met terugwerkende kracht recht heeft op zijn volledige loon dat hij eerder heeft gemist. Dus ook op het loon dat eerder niet is uitbetaald gedurende de tijd dat hij weigerde om een mondkapje te dragen.

Heeft u als werkgever vragen over welke instructies u uw personeel nog meer kunt geven tijdens de coronapandemie? Zoals bijvoorbeeld ten aanzien van de manier waarop vakantie moet worden opgenomen, of testen verplicht kan worden gesteld om zo weer sneller aan het werk te kunnen en of het loon moet worden doorbetaald als de werknemer in quarantaine moet na het zijn afgereisd na een code rood- of oranje land? Neem contact op met Hellen de Werd via 0183-356752 of hellen@karakteradvocaten.nl.

[1] Tenzij sprake is van een ondernemingsraad of personeelsvertegenwoordiging.