24 oktober 2024

De termen co-ouderschap, omgangsregeling en zorgregeling kom je als je als ouders uit elkaar gaat regelmatig tegen. Doorgaans worden deze termen door elkaar gebruikt en bedoelen we er allemaal iets anders mee. Hoewel de termen allemaal te maken hebben met ouderlijk gezag en omgang, zit er een groot verschil in de juridische betekenis van deze begrippen. Laten we hier eens op inzoomen.

Gezag en omgang

Bij een scheiding waar minderjarige kinderen bij betrokken zijn, leg je als ouders de omgang met de kinderen vast in zorgregeling of omgangsregeling. Welke term je daarvoor gebruikt hangt af van hoe het ouderlijk gezag is geregeld. Met ouderlijk gezag worden de bevoegdheden van de ouders bedoeld.

Bij een omgangsregeling, is het zo dat er sprake is van eenhoofdig gezag. Dit houdt in dat één van de ouders het gezag heeft en diegene alle beslissingen over de kinderen neemt.

Bij een zorgregeling hebben beide ouders het ouderlijk gezag. De ouders moeten dus gezamenlijk de beslissingen over de kinderen nemen.

Een in de volksmond veel gebruikte term is ‘co-ouderschap’. Dit is geen door de wet erkende term. Vaak wordt hiermee bedoeld dat er een gelijke verdeling is van de zorg over de kinderen, bijvoorbeeld dat de kinderen voor de helft van de tijd bij ieder van de ouders zijn. De term co-ouderschap zegt verder niets over wie het ouderlijk gezag heeft. Je kunt een 50/50 verdeling van de zorg hebben bij zowel eenhoofdig als gezamenlijk gezag en kunt dus spreken van co-ouderschap óók als er sprake is van één ouder met gezag.

Gezamenlijk gezag = communiceren

Als gescheiden ouders samen de zorg voor de kinderen dragen, is het belangrijk dat zij goed met elkaar communiceren. Gebeurt dit namelijk niet, dan zal het kind hieronder lijden. Bij gezamenlijk gezag is het een must om goed met elkaar te kunnen overleggen. Komen ouders namelijk niet tot gezamenlijke besluiten, dan kan het zo zijn dat bepaalde beslissingen niet kunnen worden genomen. Denk aan de keuze voor een school, medische ingrepen of het inzetten van bepaalde hulpverleningstrajecten. Ontbreekt een gezamenlijk besluit, dan worden deze zaken voor een kind niet of te laat geregeld.

In de wet wordt er dan gesproken over het ‘klemcriterium’, oftewel: er is een risico dat een kind klem komt te zitten tussen de ouders, omdat zij niet in staat zijn om gezamenlijke beslissingen te nemen. Is er voldaan aan dit criterium, dan kan dit leiden tot een beëindiging van het gezamenlijk gezag. Dit wordt niet snel uitgesproken, omdat de wetgever als doel heeft dat als een kind twee ouders heeft, zij samen verantwoordelijk zijn voor de (beslissingen over de) kinderen. Niet alle moeizame communicatie leidt dus tot een beëindiging van het gezamenlijk gezag. Uit de rechtspraak blijkt dat voor het aannemen van het klemcriterium vaak veel gewicht wordt toegekend aan de situatie dat het kind wordt geconfronteerd met volwassenenproblematiek en/of een van de ouders de gezagsbeslissingen frustreert.

Ontbreken goede communicatie onvoldoende voor beëindiging gezamenlijk gezag

Zo heeft het Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden recentelijk het verzoek van een moeder tot eenhoofdig gezag afgewezen. Als reden voor de beëindiging van het gezamenlijk gezag voerde zij aan dat de communicatie met de vader erg slecht verloopt. Een eerder hulpverleningstraject bracht hier even verbetering in, maar door een gebrek aan verdere begeleiding is hun verstandhouding weer verslechterd. De moeder vond dat dit nadelig was voor de kinderen. Eerder had de rechtbank al besloten om het gezamenlijke gezag niet te veranderen en ook geen informatieplicht voor de moeder vast te stellen.

In hoger beroep is dit niet anders en beslist het hof dat het gezamenlijke gezag in stand blijft. Het hof noemt dat de slechte communicatie tussen de ouders onvoldoende is om de moeder alleen met het ouderlijk gezag te belasten. Het is belangrijk dat beide ouders betrokken blijven bij het leven van de kinderen en dus bij de over hen te nemen beslissingen. Wel heeft het hof bepaald dat de moeder de vader elke maand schriftelijk moet informeren over de twee jongste kinderen, die op dit moment geen contact hebben met hun vader. Ze moet hem foto’s sturen, informatie van school en andere belangrijke zaken over de kinderen.

Het hof benadrukt dat het in het belang van de kinderen is dat beide ouders betrokken blijven en dat zij moeten blijven werken aan hun communicatie, waar nodig door middel van hulpverlening en begeleiding.

Gezamenlijke verantwoordelijkheid
Ouders worden in de rechtspraak dus niet zomaar van hun verantwoordelijkheid ontheven om een actieve en betekenisvolle rol te spelen in het leven van hun kinderen. Pas als alles is geprobeerd – inclusief een intensief hulpverleningstraject – zal een rechter overwegen af te wijken van het principe dat beide ouders samen beslissen over hun kinderen. Uit voornoemde uitspraak blijkt dat zelfs als de communicatie na zo’n traject stroef blijft, het gezamenlijk gezag in stand blijft. Zonder die gezamenlijke verantwoordelijkheid, verdwijnt immers ook de druk om samen te blijven werken aan een goedlopende samenwerking.

Onze advocaten dragen graag bij aan een goede communicatie. Hebt u vragen over de invulling van een ouderschapsplan, zorg- of omgangsregeling? Of hebt u advies nodig om de communicatie zo goed mogelijk te laten verlopen? Onze familierechtadvocaten staan voor u klaar. Wij zijn bereikbaar via 0183 – 35 67 52 of info@karakteradvocaten.nl